Sosyal fobi (sosyal anksiyete bozukluğu) nedir?

---

Sosyal anksiyete bozukluğu (ya da sosyal fobi), başka insanlar tarafından gözlemlenme (örn. tüm gözlerin kendi üzerinde olduğu, her hareketinin etraflıca incelendiği) ya da küçük görülme (aşağılanma, alay konusu olma, zayıf ve çaresiz gözükme vb.) ile ilişkili belirgin ve süreklilik gösteren bir kaygı durumudur. Sosyal fobisi olan bireyler, yabancılarla konuşma, gruplara katılma ya da telefonla konuşma gibi sosyal etkileşim gerektiren durumlarda yoğun kaygı yaşarlar. Başkalarının bakışlarının ya da dikkatinin bireyin üzerinde olduğu durumlar çoğu kez  sosyal kaygı belirtilerini tetikler. Bu durumlar arasında diğer insanlar zaten otururken bir odaya girmek, halka açık yerlerde yemek yemek ya da bir topluluk önünde herhangi türde bir performans sergilemek (tahtaya kalkmak, derste söz almak, bir sunum yapmak vb.) sayılabilir. Sosyal fobisi olan kişiler, diğerlerinin bakışları kendilerinin üzerinde iken küçük düşürücü duruma düşmekten veya utanç verici davranışlar sergilemekten korkarlar. 

Sosyal anksiyetenin başlangıcı hakkında yapılan araştırmaların verileri, büyük oranda çocukluk ve ergenlik dönemine işaret etmektedir. Bu dönemde tanınmayan ve uygun şekilde tedavi edilmeyen sosyal anksiyete belirtileri ilerleyen yıllarda gitgide şiddetlenebilir ve erişkin yaşamda da birçok alanda zorluklara yol açabilir.

Duygusal ve davranışsal belirtiler

Sosyal anksiyete bozukluğunun belirti ve semptomları şunları içerebilir:

Olumsuz şekilde değerlendirilebileceği/eleştirilebileceği durumlardan korkma

Kendini küçük düşürmekten ya da utanç verici bir duruma sokmaktan endişe etme

Yabancılarla iletişim kurmak ile ilgili yoğun kaygı

Başkalarının utanmış/kaygılı göründüğünü farkedeceğinden endişelenmek

Kızarma, terleme, titreme veya ses titremesi gibi kişide utanç duygusu yaratabilecek fiziksel belirtiler sergilemekten korkma

Utanç verici duruma düşme endişesiyle bir şeyler yapmaktan veya insanlarla konuşmaktan kaçınma

İlgi odağı olabileceği durumlardan kaçınma

Bir etkinlik ya da bir etkinliğin beklentisi ile ilişkili kaygı

Sosyal durumlarda yoğun korku veya endişe

Sosyal bir etkileşimden sonra kendine dönük performansı analizi veya "kusurları" hakkında düşünüp durma

Sosyal bir etkileşim deneyiminde beklentilerin olası en kötü sonuçlar üzerine odaklanması

Çocuklar için, yetişkin veya yaşıtları ile etkileşim konusunda anksiyete, ağlama öfke nöbetleri olan velilere tutunmuş veya sosyal ortamlarda konuşmayı reddederek gösterilebilir.

Fiziksel belirtiler

Fiziksel belirtiler ve semptomlar bazen sosyal anksiyete bozukluğuna eşlik edebilir ve şunları içerebilir:

Kızarma

Kalp atım hızında artış

Titreme

Terleme

Mide bulantısı

Nefesini ayarlamakta zorluk yaşama

Baş dönmesi ya da sersemlik

Zihninin boşaldığını hissetmek

Kas gerginliği

Yaygın sosyal durumlardan kaçınma

Aşağıdakiler dahil, sosyal anksiyete bozukluğunuz olduğunda yaygın, günlük deneyimlere katlanmak zor olabilir:

Tanıdık olmayan insanlarla veya yabancılarla etkileşim kurmak

Toplu etkinliklere veya sosyal toplantılara katılmak

Okula gitmek

Konuşmaları başlatmak

Göz teması kurmak

Flört etmek

İnsanların oturduğu bir odaya girmek

Satın alınan bir şeyi mağazaya iade etmek

Başkalarının önünde yemek yemek

Umumi tuvalet kullanmak