Yeme ve Beslenme Bozuklukları
Yeme bozuklukları, çocuk ve gençlerin yeme davranışları ile ilişkili bir takım klinik tabloları kapsayan genel bir tanı kategorisidir. Yeme bozuklukları, gençlerin bedensel sağlıklarının yanı sıra, duygusal yaşamlarını da derinden etkiler ve önemli işlevsellik alanlarında belirgin zorluklara yol açar. En yaygın yeme bozuklukları Anoreksiya Nervoza, Bulimia Nervoza ve Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu'dur.
Yeme bozukluklarında genel olarak, kiloya, vücut şekline ve tüketilen gıdaların kalori miktarına yönelik aşırı bir zihinsel meşguliyet söz konusudur. Bu durum, kimi zaman tehlike arz eden yeme davranışlarına ve/veya kilo alımını engellemeye yönelik riskli önlemlerin alınmasına yol açabilir. Yeme bozuklukları zaman içerisinde hemen tüm organ sistemlerini doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyerek (kalp, sindirim sistemi, kemikler, dişler vb.) çok çeşitli tıbbi sorunlara/hastalıklara yol açabilir.
Yeme bozuklukları tüm yaşlarda ortaya çıkabilse de genellikle gençlik/ergenlik ve genç erişkinlik yıllarında gelişir.
Anoreksiya Nevroza
Kısaca "anoreksi" olarak da bilinen Anoreksiya Nervoza , aşırı düşük vücut ağırlığı, kilo almak hakkında yoğun korku ve beden imgesinde (kişinin kendi vücut görünümünü nasıl algıladığı) belirgin bozulma ile kendini gösteren, son derece ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir yeme bozukluğudur. Anoreksiya Nervoza'sı olan kişiler, kilolarını ve vücut görünümlerini kontrol altında tutmak için aşırı düzeyde çaba sarf ederler ve bu da genellikle sağlıklarını ve yaşam aktivitelerini önemli ölçüde etkiler.
Anoreksisi olan bireyler, kalori alımını aşırı derecede sınırlandırmanın yanı sıra, aşırı düzeyde fiziksel egzersiz yapmak, müshil veya zayıflatcı ürünler kullanmak, ya da yemek yedikten sonra kusmak gibi yöntemlere başvurabilirler. Bu çaba, kişi aşırı düşük beden kitlesine ulaştığında dahi sürdürülebilir ve -ölüm dahil- çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bulimia Nervoza
Bulimia Nervoza (kısaca bulimia) ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir yeme bozukluğudur. Bulimia'sı olan bireyler, yemeyi durdurma konusunda kontrol hislerinin ortadan kalktığı, tıkınırcasına/aşırı düzeyde yeme atakları ve sıklıkla bunu takip eden kusma atakları yaşarlar. Bulimia'sı olan bireyler, çoğu kez gün içinde yediklerini kısıtlamaya yönelik aşırı gayret gösterir ve bu da genellikle daha fazla tıkınırcasına yeme atağına ve telafi edici (kusma vb.) davranışa zemin hazırlar.
Bulimia'lı bireyler, yeme atakları esnasında, sıklıkla kısa süre içerisinde çok fazla miktarda yemek yerler. Yeme atağını takiben ortaya çıkan suçluluk, utanç ve kilo alma korkusu nedeniyle kendilerini kusturmaya zorlayabilir, ve/veya çok fazla egzersiz yapabilir, ve/veya kalori alımını engellemek için müshil kullanımı gibi yöntemlere başvurabilirler. Bulimia'sı olan bireyler, Anoreksiya'dakine benzer şekilde kilo ve ve vücut şekilleri ile fazla meşguldürler ve algıladıkları bu bedensel "kusurlar" nedeniyle kendilerini sert bir şekilde suçlama ve yargılama eğilimindedirler. Bulimia'lı bireyler sıklıkla normal ya da normalin üzerinde bir kiloya sahiptir.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu
Tıkınırcasına yeme bozukluğu (TYB) olan bireyler, yeme üzerinde kontrol kaybı hissinin eşlik ettiği çok fazla (tıkınırcasına) yemek yeme atakları yaşarlar. TYB'si olan bireyler, aç olmasalar bile çok fazla miktarda gıdayı kısa süre içerisinde tüketebilir, rahatsız edici düzeyde bir doygunluk hissi yaşasalar bile kendilerini durdurmakta zorluk yaşayabilirler. Aşırı yemeyi takiben, söz konusu davranış nedeniyle suçluluk, tiksinti veya utanç hissedilebilir. Bulimia ve Anoreksiya'dan farklı olarak aşırı egzersiz, kusma vb. telafi edici davranışlar TYB'de görülmez. TYB'li bireyler, çoğu kez tıkınırcasına yeme ataklarını gizlemek için, gizlice ya da yalnız yemeyi tercih edebilir.
